“5. Ulaşılabilirlik Bölgesel Paylaşım Toplantıları Güneydoğu Anadolu Bölgesi” toplantısı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Türkiye Belediyeler Birliği işbirliğinde 3 Mart 2012 tarihinde Diyarbakır The Green Park Hotel’de yapıldı.
Diyarbakır Valisi Sayın Mustafa Toprak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Sayın Kenan Bozgeyik, Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Sayın Dr. Aylin Çiftçi ve Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Genel Sekreteri Sayın Hayrettin Güngör’ün açılış konuşmalarını yaptığı toplantı; Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Vali Yardımcıları, Belediye Başkanları, Belediye Başkan Yardımcıları ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlerinin katılımıyla gerçekleşti.
Açılış konuşmasında Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Aylin Çiftçi, kamuya açık alanlar ile ulaşım araçlarının engellilerin kullanımına uygun hale getirilmesi için verilen sürenin Temmuz ayında dolacağını vurgulayarak, “Daha önce İmar Kanunu olmasına karşın 2005 yılında çıkan Özürlüler Kanun ile yerel yönetimlere ve bütün kamu kurumlarına çok ciddi sorumluluk getirildi. Umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, açık alanlar, binalar ve toplu ulaşım araçları 2005 yılından itibaren yedi yıl içinde özürlülerin ulaşabilirliğine uygun duruma getirilmesi gerekmektedir. Bu süre Temmuz 2012’de doluyor. Ulaşılabilirlikte gerekli çalışmaları yapmayan yerel yönetimler, Temmuz ayından sonra engellilerle yasal olarak karşı karşıya gelecekler" dedi. Sayın Çiftçi ayrıca Sayın Başbakanımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanımız Sayın Fatma Şahin’in bu konudaki hassasiyetlerini ifade ederek, ulaşılabilirliğin sağlanmasıyla Türkiye'de çocuklardan bebek arabası kullanan anne ve babalara, yaşlılardan engellilere tüm vatandaşlar için yaşanabilir mekanlar oluşturulacağını söyledi. Bu konudaki ekskliklerin bu alandaki eğitimin yeterince verilmediğinden kaynaklandığını kaydeden Sayın Çiftçi konuşmasında, “Fiziki çevrenin oluşturulmasında yeni yapılan yerlerin ulaşılabilir olması ve şehirlerimizin ulaşılabilirliği ile ilgili gerçekleştirdiğimiz bu toplantılar çok önemli.” dedi. Sayın Çiftçi, ulaşılabilirlik konusunda (hissedilebilir yüzey uygulama, hissedilebilir yüzey standartı) teknik elemanlara yönelik bilgilendirme, bilinçlendirme, farkındalık yaratma ve teknik bilgi desteği verme çalışmalarına büyük önem verdiklerini hatırlattı.
Genel Müdürlüğün hayata geçireceği Ulaşılabilirlik Destek Projesi’nden (UDEP) de bahseden Sayın Çiftçi, uluslararası kuruluşlarla ulaşılabilirlik izleme, akreditasyon ve ödüllendirme gibi ortak çalışmaların, kaldırımların yapımında çalışan ustaların eğitimi gibi çalışmaların çok yakında başlayacağını belirtti.
Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) Genel Sekreteri Hayrettin Güngör ise konuşmasında yanlış uygulamaların özürlülerin kullanımına uygun hale dönüştürülmesinin çok daha zor olduğunu ifade ederek, önemli olanın bir işi baştan planlayarak özürlülerin ulaşabilirliğine uygun yapmak olduğunu belirtti. Yapılan toplantının bölgede bilgilendirme, bilinçlendirme, beyin fırtınası yapmak ve kalan süre içerisinde zihinleri dönüştürmek için çok önemli olduğunun altını çizen Sayın Güngör, “Eğer biz beynimizde dönüşümü yaparsak fiziksel dönüşümleri yapmak çok daha kolay olacaktır. Bizim hizmet sunduğumuz halk kitlesine en uygun ve dünya standartlarında hizmet vermeyi kafamıza koymamız lazım” dedi. Belediye Kanunu'nda engellilere uygun hizmet yürütmek konusunda hükümler bulunduğuna dikkati çeken Sayın Güngör, bu çerçevede belediyelerin yasal bir zorunluluk olmasını beklemeden her türlü hizmeti engelli ve yaşlıları dikkate alarak yapma görevi bulunduğunu ifade etti.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Sayın Kenan Bozgeyik ise konuşmasında “Bugün burada hakikaten ülkemizde yaşayan ve ülkemizde gelecek olan özürlülerin yaşam kalitesini yükseltmeye yönelik çok önemli bir toplantı icra etmekteyiz. Güneydoğu Anadolu Bölgemizdeki yerel idarelerimizle yapacaklarımızı paylaşmak bizim için çok önemli. Özürlülere yönelik yapacaklarımızı ve yapılması düşünülen şeyleri bir lütuf olarak lütfen görmeyelim. Bu özürlülere yapacağımız en büyük haksızlıktır. Bu en doğal insan hakkı, bu yapılması gerekenler en tabi bizim vazifelerimizdir. Bir ülke düşünün ki çılgın projeler planlarken özürlüsünü işine yetiştirecek hissedilebilir yüzey yolu yapamıyorsa biz üzerimize düşen görevi yapmıyoruz demektir. Biz ülkemizin tüm kentlerini hissedilebilir yüzey ürünleri sayesinde ulaşılabilir, erişilebilir ve dünyanın en modern kentleri haline getirmek zorundayız. Bu anlamda Güneydoğu Anadolu illerimizin çok kıymetli yöneticileri olarak örnek kentlerimizi kendi şehirlerimizde kurmamız gerekiyor. Bu anlamda Bakanlık olarak sonuna kadar arkanızdayız, yanınızdayız, destekçiniziz, her anlamda hizmetkârınızız” dedi.
Diyarbakır Valisi Mustafa Toprak da engellilerle ilgili yapılan mevzuat değişiklikleriyle engellilerin yaşam koşullarının daha iyi duruma geldiğini söyledi. Daha önce evinde yatan, sokağa çıkamayan, bakım gerektiren vatandaşlara evde bakım ücreti verildiğini vurgulayan Toprak, şöyle konuştu: "Birkaç yıl öncesine kadar özürlüler dışarı çıkamıyordu. Hatta bazı kişiler özürlü yakınları olduğunu söylemekten dahi utanıyordu. Bu zihniyet artık değişti. Çünkü artık özürlü vatandaşımızın evine kadar gidiliyor ve ona hizmet veriliyor. Diyarbakır'da 9 bin 500 engelli vatandaşımız için kişi başı 633 lira evde bakım ücreti veriliyor. Belediye bir yandan kaldırımları onarıyor ve her kaldırıma hissedilebilir yüzey uygulamaları yapıyor. Dolayısıyla bu gibi alanlardan sadece engelli bireylerin değil, sağlıklı insanların geçişi konusunda kolaylıktır. Olan eksiklikleri kendi zihnimizde hissedip empati yaparak hareket etmeliyiz."
Toplantı, açılış konuşmalarının ardından Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bakanlık Müşaviri Sayın Ayhan Metin’in başkanlığındaki birinci oturum ile devam etti. İlk oturumda bir ortopedik özürlünün şehirde yaşadığı zorlukları Sayın Metin, bir görme özürlünün şehirde yaşadığı sıkıntıları görme engelli ürünlerini ve hissedilebilir yüzey uygulamalarını da Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Basın Müşaviri Sayın Kenan Önalan örnekler vererek aktardılar. Ardından Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Peyzaj Mimarı Sayın Ayşegül Badur “Türkiye’de Ulaşılabilirlik Mevzuatı” konusunda bilgi verdi. Toplantının ikinci oturumunda “Ulaşılabilirlik Kavramı ve Önemi” ve “Binalarda ve Açık Alanlarda Ulaşılabilirlik” konularında Aile ve Sosyal Politikalar Uzmanı ve Şehir Plancısı Sayın Dr. Deniz Çağlayan Gümüş bilgi verdi.
Toplantının öğleden sonraki oturumunda Toplu Taşıma Hizmetlerinde Ulaşılabilirlik” konusunda da İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Y. Mimar Müberra Kavak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının İmar yetkileri hakkında Şube Müdürü M.Sait Yanmaz bilgi verdi. Öğleden sonraki ikinci oturumda Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşılabilirlik çalışmaları ile ilgili Sosyal Hizmetler Daire Başkanı Sayın Muazzez Onuk Özder ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşılabilirlik çalışmaları ile ilgili Sağlık İşleri Şube Müdürü Sayın Mahmut Hezer bilgi verdi. Daha sonra Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Uzmanı Dr. Deniz ÇAĞLAYAN GÜMÜŞ’ün Ulaşılabilirlik Tespit Formları hakkındaki bilgilendirme sunumu ile tamamlanan toplantının ardından, Diyarbakır’da yapılmış olan uygulamaların incelendiği bir teknik gezi yapıldı.
Tayneks Türkiyenin ilk hissedilebilir yüzey üretici firması olarak Diyarbakır Havalimanında yapılan hissedilebilir yüzey uygulamaları, kat ve yerleşke planları uygulama resimleri yetkililere sunulmuştur.